De oprichting van beide expertisecentra kent een lange aanloopgeschiedenis. Al in 2017 wordt in het regeerakkoord van het kabinet Rutte III aangegeven dat er specialisaties moeten komen die zich richten op het jonge en het oudere kind. Doel ervan is om de lerarenopleidingen aantrekkelijker te maken voor potentiële studenten en andere doelgroepen. Daarnaast speelt mee dat het werken met het jonge kind andere kennis en vaardigheden vraagt dan het werken het oudere kind.  

Op grond van het regeerakkoord heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in 2018 ResearchNed de opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de stand van zaken omtrent de specialisaties in de pabo. Het eindverslag Specialisatiemogelijkheden in lerarenopleidingen laat zien dat de pabo’s al goed werk maken van de specialisaties. De onderzoekers benadrukken wel het belang van een verdere bundeling van expertise op het gebied van het jonge en oudere kind.

Voor het oudere kind is een gerichte, meer gecoördineerde aanpak nodig om verbeteringen tot stand te brengen. Het doel is om meer zicht te krijgen op kenmerken van deze leeftijdsfase en hier onderwijs en onderzoek meer specifiek op af te stemmen. 

In 2020 is er hernieuwde politieke aandacht voor het onderwijs aan deze doelgroepen door de motie Heerema c.s. Deze motie roept op om een specifieke bevoegdheid voor het jonge of oudere kind wettelijk te regelen en per september 2020 te starten met pilots. De minister Van Engelshoven heeft hier ruimte voor gemaakt. Studenten kunnen binnen de pilots kiezen voor een specialisatie voor het jonge of oudere kind vanaf de start van hun opleiding. De pilots - die uitgevoerd worden binnen de huidige brede bevoegdheid - zijn bedoeld om reikwijdte, vorm en inhoud van een specifiekere leeftijdsspecialisatie te onderzoeken, kennis op te doen en die kennis ook te delen. 

In 2021 is gestart met een verkenning naar draagvlak voor een expertisecentrum rondom het oudere kind. Bij het vaststellen van de opdracht is de inhoudelijke focus verschoven van ‘het oudere kind’ naar de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs.  

In opdracht van de Stuurgroep Lerarenopleidingen heeft kwartiermaker Martine Derks onderzoekers en diverse partijen rondom de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs bij elkaar gebracht, ook vanuit de pabo’s en de tweedegraadslerarenopleidingen. Vanuit landelijke en regionale vraagstukken werd duidelijk dat er veel behoefte is aan een dergelijk expertisecentrum. Niet alleen om kennis vanuit verschillende netwerken toegankelijker te maken, maar ook om met onderzoek bij te dragen aan kennisontwikkeling. Kennis waar zowel lerarenopleidingen, als het primair en voortgezet onderwijs belang bij heeft.  

Het Netwerk Oudere Kind binnen LOBO heeft de wens uitgesproken dat de ontwikkeling van een gezamenlijk kader met aandachtspunten voor pabo’s wenselijk is. Door samen met onderzoekers, lerarenopleiders, en specialisten uit de beroepspraktijk een gezamenlijk kijkkader te ontwikkelen zou voor (aanstaande) leraren rondom deze leeftijdsgroep een kwalitatief beter en aantrekkelijker opleidings en professionaliseringsaanbod ontwikkeld kunnen worden wat al tijdens de opleiding van start kan gaan. 

Daarnaast hebben onderzoekers en de beroepspraktijk in de kwartiermakersfase aangegeven dat er rondom doorlopende leer- en ontwikkellijnen binnen het funderend onderwijs nog veel moet gebeuren. De overgang van primair naar voortgezet onderwijs is daarbij een bijzondere uitdaging. Door de vroege selectie binnen ons onderwijsstelsel heeft dit effect op de ontwikkeling van alle leerlingen en enkele doelgroepen in het bijzonder. Met het oog op gelijke kansen staat dit thema hoog op de agenda van het expertisecentrum.

In 2022 is gestart met de daadwerkelijke oprichting van het expertisecentrum. Voor de oprichting van het expertisecentrum is door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een startsubsidie toegekend. Na de zomer van 2023 is het expertisecentrum daadwerkelijk van start gegaan.

Het beeldmerk van het Landelijk Expertisecentrum PO-VO (LEPOVO) is voortgekomen uit een doorontwikkeling op het logo van het Landelijk Expertisecentrum Jonge Kind (LEJK). Het is een bloem, maar de letters P en V zijn er ook enigszins in terug te vinden. Het symboliseert de samenwerking om het acht- tot veertienjarige kind verder tot bloei te laten komen.