Hoge verwachtingen in de brugperiode: derdejaars studenten ontwerpen
Op 27 mei was het Fontys lectoraat ‘Waarderen van Diversiteit’ te gast bij de minor ‘Omgaan met een diversiteit aan leerlingen en hun gedrag’ van de Fontys Lerarenopleiding in Tilburg. Derdejaars studenten van verschillende opleidingen hebben deze minor gekozen om te leren beter af te stemmen op diversiteit in het onderwijs.
De ochtend startte met een inleiding door lector Linda van den Bergh over het bieden van rijke kansen voor ontwikkeling in de overgang van het po naar vo*. Recent onderzoek over schooladviezen, de doorstroomtoets, doorstroom en stapelen en de voor- en nadelen van een stelselwijziging gericht op latere selectie werd besproken. Vervolgens gingen de studenten in groepjes aan de slag met de opdracht: ontwerp samen een tool / interventie / aanpak die ondersteunend is om onderwijs vanuit hoge verwachtingen te ondersteunen in de onderbouw van het vo.
De studenten deden dit in een sprinthackaton; een werkwijze waarin in drie korte sprints gewerkt wordt:
Sprint 1: Verkennen en keuze focus (20 minuten)
Schrijf op wat belangrijk is voor onderwijs vanuit hoge verwachtingen in de overgang po-vo, 1 factor per post-it
Orden samen de post-its en bespreek kort
Selecteer de post-it die jullie allemaal belangrijk vinden
Sprint 2: Focus en keuze tool (20 minuten)
Plak de gekozen post-it in het midden van de flap
Welke relevante aspecten horen hierbij? (maak een mindmap)
Wat voor soort tool kan helpen voor bewustwording / kennisontwikkeling/ handelen? Brainstorm over opties en maak een keuze
Sprint 3: Ontwerp (30 minuten)
Verbeeld het eerste idee voor de tool: wat is de kern?
Wie kan de tool gebruiken, wanneer en hoe?
Bereid een pitch van 1 minuut voor: waarom moet deze tool verder uitgewerkt worden en wat is daarvoor nodig?
Tijdens de drie sprints was er veel dialoog, discussie en verkenden studenten met verschillende concepten en elkaars visie en opvattingen. Het resultaat bestond uit drie heel verschillende ontwerpen.
Vertrouwen in de leerling in beeld en geluid
Een groepje van drie studenten koos het thema vertrouwen in (de ontwikkeling van) leerlingen. Volgens hen is dit in eerste instantie een basishouding die je hebt of niet hebt. Met Lego hebben zij de schoolcarrière van een leerling uitgebeeld, met verschillende punten in de ontwikkeling waarin je het vertrouwen moet hebben dat de leerling daar gaat komen. De ondersteuning door docenten die hierbij nodig is, ziet er steeds anders uit (verbeeld door een groene ‘rups’ over de ontwikkelpunten). Het enige dat belangrijk is, is het vertrouwen dat de lijn omhoog gaat.
Daarnaast wilde deze groep een podcast maken waarin oud-leerlingen in gesprek gaan met docenten over de momenten waarop ze vertrouwen hebben ervaren en hoe dit hen heeft geholpen om te bereiken wat ze bereikt hebben. Voor de docenten die meer gericht zijn op vakinhoud en feitelijke informatie, spreekt ook een onderzoeker in de podcast die de verhalen koppelt en onderbouwt met onderzoek en literatuur.
Mogelijkheden tot zelfontplooiing
Vier andere studenten maakten een visuele representatie van wat onderwijs kan zijn. Zij kozen het thema zelfontplooiing en hebben hierbij tal van woorden verzameld en besproken. Een student zei bijvoorbeeld: ”Bied leerlingen die theoretisch gericht zijn ook praktijklessen en andersom, want anders komen ze er niet mee in aanraking en weten ze niet eens of zij dat misschien ook wel leuk vinden’. In hun ontwerp is onderwijs nog heel breed bij binnenkomst, waardoor leerlingen steeds kunnen ervaren wat zij leuk vinden en waar ze iets mee kunnen en willen. Hiervoor wordt in projecten gewerkt en door zelfontdekkend leren (gevisualiseerd door de loep). Door deze werkwijzen leren leerlingen ook veel mogelijkheden kennen om te leren, bijvoorbeeld heel praktisch. Door meer onderwijs gebaseerd op talenten, waar de vakken niet centraal staan, leren leerlingen breder en ervaren welke manieren van leren bij hen passen.
Een slinger aan mogelijkheden
In sprint 1 koos de laatste groep van vier studenten voor het thema ‘Hoge verwachtingen uitspreken’. Zij associeerden verder op het stevig in je schoenen staan, hart voor de leerling, het bieden van een helpende hand en zo kwamen zij op het idee over het bieden van goede voorlichting over alle mogelijkheden in ons onderwijssysteem.
De slinger bevat alle onderwijsniveaus die er gedurende de schoolcarrière mogelijk zijn vanaf de basisschool. Als je bijvoorbeeld op vmbo-basis zit, zie je dat er nog veel vormen van onderwijs voor zitten en dat er nog veel mogelijkheden na zijn. De roze briefjes laten overstapmogelijkheden zien, bijvoorbeeld de overgang naar 4 havo geeft toegang tot het mbo. Het idee is dat door het bieden van meer inzicht in de mogelijkheden in ons onderwijssysteem, leerlingen, ouders en docenten beter in beeld hebben wat je allemaal via verschillende routes kunt bereiken.
Als afsluiting vertelden enkele studenten wat zij meenemen uit deze ochtend:
‘Het was een eyeopener voor mij, hoeveel aspecten van belang zijn bij de overgang en hoe belangrijk het maken van goede keuzes hierin is.’
‘Het maakt mij ervan bewust dat de leerlingen die bij mij in de klas zitten van verschillende plekken komen en op verschillende gronden en met verschillende perspectieven de keuze hebben gemaakt voor deze school. Als het niet blijkt te passen, dan zou ik meer ondersteuning willen bieden in het zoeken naar wat dan wel het beste bij de leerling past.’
‘Het sociale aspect van het doorbreken van bubbels door een latere selectie was voor mij ene nieuw inzicht. We kijken steeds naar de cognitie, maar de schoolkeuze en het moment van kiezen heeft ook veel invloed op wie met wie omgaat.’
* De inleiding kwam inhoudelijk overeen met de keynote van Linda op het startsymposium van LEPOVO, zie hier.
Foto wekker: Unsplash
Overige foto’s: Linda van den Bergh, Fontys