Auctorale rede Mieke van Diepen ‘Leerkans gemist! Hoe dan?’
Op 27 juni 2024 hield Mieke van Diepen haar rede, bij het aanvaarden van de rol van auctor. In deze rede nam ze ons mee in de drie onderzoekslijnen voor de komende jaren: taal als (on)gelijkmaker, later selecteren en kansrijk doorstromen en van leerladders naar leerloopbanen.
Op donderdag 27 juni 2024 hield Mieke van Diepen, Auctor Kansrijk Onderwijs, haar Auctorale rede ‘Leerkans gemist! Hoe dan?’. In deze rede nam ze ons mee in de drie onderzoekslijnen voor de komende jaren: taal als (on)gelijkmaker, later selecteren en kansrijk doorstromen en van leerladders naar leerloopbanen.
In haar rede ging Mieke in op het belang van onderzoekend werken in het onderwijs en hoe het auctoraat hieraan kan bijdragen. Waarom kansrijk onderwijs nodig is en hoe we docenten kunnen ondersteunen om meer kennis en bewustwording te creëren. Hierin stelt zij drie perspectieven centraal die kunnen bijdragen aan kansrijk onderwijs, namelijk taalbewust, doorstroombewust, en loopbaanbewust onderwijs.
Het Auctoraat Kansrijk Onderwijs is een van de eerste auctoraten in Nederland en is een samenwerking tussen drie vo-schoolbesturen in Noord-Holland. Een auctoraat in het voortgezet onderwijs is vergelijkbaar met een lectoraat in het hoger beroepsonderwijs (hbo, sinds 2001) en een practoraat in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo, sinds 2012).
Het Auctoraat Kansrijk Onderwijs wil specifiek meer kennis en bewustwording creëren van hoe het voortgezet onderwijs leerkansen kan (blijven) bieden aan leerlingen met verschillende achtergronden. Onder meer door onderzoekend werken in het voortgezet onderwijs te stimuleren. Een onderzoekscultuur moedigt aan om nieuwe ideeën te verkennen, besluiten te nemen op basis van (objectieve) informatie, samen te werken en kennis te delen. In een cultuur waar onderzoeksmatig wordt gewerkt, zijn professionals voortdurend bezig met kijken, ontdekken, delen en toepassen (Kallenberg, 2024).
Lees het hele nieuwsbericht over haar rede hier terug.
Het Auctoraat is ondergebracht bij Stichting Voortgezet Onderwijs Kennemerland - SVOK, www.svok.nl/
Podcast: Tjipcast over de doorstroomtoets
Op de LEPOVO leestafel: de Tjipcast over de doorstroomtoets. Luister naar gast Karen Heij.
Over de rol en functie van de eindtoets (Nu de doorstroomtoets) in het primair onderwijs. Over de geschiedenis van de eindtoets, over wie nu eigenlijk gaat over de doorstroming, over de vroege selectie en de verplichting van een leerlingvolgsysteem, en wat dit voor gevolgen heeft voor gelijke kansen voor leerlingen. Stof tot nadenken over wat het doet met kinderen en ouders, en dat toetsuitslagen eigenlijk een soort labels zijn geworden, en kunnen werken als self-fulfilling- prophecies. Hoe rijmt dit met het feit dat ontwikkeling van kinderen niet te voorspellen is?
Luister: www.tjipcast.nl/lesgeven/wat-toetst-de-eindtoets-in-het-basionderwijs-eigenlijk?
Handreiking schooladvisering (versie januari 2024) - Rijksoverheid
Handreiking schooladvisering, Ministerie van OCW - Handreiking om leerkrachten, intern begeleiders en schoolleiders te ondersteunen bij het tot stand komen van het schooladvies van leerlingen in groep 8.
De actuele Handreiking is te vinden via de Rijksoverheid.
Handreiking om leerkrachten, intern begeleiders en schoolleiders te ondersteunen bij het tot stand komen van het schooladvies van leerlingen in groep 8.
Leidraad: Onderwijs vanuit hoge verwachtingen
Leerkrachtverwachtingen blijken een sterke voorspeller voor het handelen van de leerkracht en dat heeft invloed op de ontwikkeling van leerlingen. Verwachtingen sturen het bewuste handelen van leerkrachten, maar spelen ook een rol in een aantal processen waar de leerkracht zich minder bewust van is. In de leidraad 'Onderwijs vanuit hoge verwachtingen' voor het primair onderwijs vind je kennis over leerkrachtverwachtingen vertaald in zes praktische aanbevelingen.
Uitgave: september 2021
Leerkrachten maken voortdurend keuzes voor leerlingen. Dit gebeurt mede op basis van verwachtingen die zij hebben van individuele leerlingen en over de groep. Deze verwachtingen zijn gebaseerd op allerlei gegevens en ideeën over de leerling. Soms zijn ze onderbouwd, maar soms berusten ze ook ten dele op intuïtie.
Leerkrachtverwachtingen blijken een sterke voorspeller voor het handelen van de leerkracht en dat heeft invloed op de ontwikkeling van leerlingen. Verwachtingen sturen het bewuste handelen van leerkrachten, maar spelen ook een rol in een aantal processen waar de leerkracht zich minder bewust van is. In de leidraad 'Onderwijs vanuit hoge verwachtingen' voor het primair onderwijs vind je kennis over leerkrachtverwachtingen vertaald in zes praktische aanbevelingen:
Wees je bewust van je verwachtingen van leerlingen
Wees je bewust van de manieren waarop je verwachtingen communiceert naar leerlingen
Werk vanuit hoge verwachtingen: groepeer flexibel
Werk vanuit hoge verwachtingen: stel heldere leerdoelen
Werk vanuit hoge verwachtingen zorg voor een positief klasklimaat
Benut de kracht van het team
Naast een beschrijving van de belangrijkste inzichten uit wetenschappelijk onderzoek naar leerkrachtverwachtingen, zijn aanbevelingen voor de praktijk vertaald. Hierbij horen suggesties voor activiteiten die je als leerkracht kunnen helpen om je bewust te worden van je verwachtingen en om (nog meer) te gaan handelen vanuit hoge verwachtingen van alle leerlingen.
De Leidraad is een uitgave van Onderwijskennis.nl. Op deze site vind je ook de leidraad, poster en infographic (zie bijgaande afbeelding).
Tip: luister ook naar de podcast met o.a. LEPOVO-lector Linda van den Bergh, Webinar Onderwijs vanuit hoge verwachtingen
En luister naar de podcast over het belang van hoge verwachtingen, met basisschooldirecteur Renald Gunsch en lector didactiek en hoge verwachtingen Lia Voerman.
VO-Raad: Brochure kansengelijkheid: later selecteren
Hoe kan je als school concreet werk maken van later selecteren, en hoe draagt dit bij aan kansengelijkheid? In een nieuwe brochure van de VO-raad vinden schoolleiders en -bestuurders achtergrondinformatie en tips. Lees de brochure op hun site.
Hoe kan je als school concreet werk maken van later selecteren, en hoe draagt dit bij aan kansengelijkheid? In een nieuwe brochure van de VO-raad vinden schoolleiders en -bestuurders achtergrondinformatie en tips. Ter inspiratie worden ook vijf praktijkvoorbeelden gedeeld, waarin scholen vertellen hoe zij aan de slag zijn gegaan met later selecteren en hiermee werken aan kansengelijkheid.
Deze publicatie over aanvullend onderwijs is het derde deel van een reeks ‘Werk maken van kansengelijkheid’. Zie ook de brochure over schoolkosten en de brochure over aanvullend onderwijs bij de VO-Raad..
‘Docenten als onderzoekers: inspirerend, nuttig en emanciperend’
Marenka van Toor, docente Nederlands, adviseur po-vo en onderwijskundige in opleiding gaf een interview aan het blad Van Twaalf tot Achttien. Het verscheen in november 2022. Lees dit informatieve artikel, waarin zij vertelt welke meerwaarde onderzoekende docenten hebben, hier terug.
Marenka van Toor, docente Nederlands, adviseur po-vo en onderwijskundige in opleiding gaf een interview aan het blad Van Twaalf tot Achttien. Het verscheen in november 2022.
Lees dit informatieve artikel, waarin zij vertelt welke meerwaarde onderzoekende docenten hebben, hier terug.
Het Pygmalion Effect
Lector didactiek van hoge verwachtingen van de Hogeschool Rotterdam, Lia Voerman, schreef dit artikel over hoge vs. lage verwachtingen. En vooral: hoe kun je als leerkracht/docent uitgaan van hoge verwachtingen?
Lector didactiek van hoge verwachtingen van de Hogeschool Rotterdam, Lia Voerman, schreef dit artikel over hoge vs. lage verwachtingen. En vooral: hoe kun je als leerkracht/docent uitgaan van hoge verwachtingen?
Bron afbeelding: het artikel, dat werd gepubliceerd in Welwijs 2023, jaargang 34 nr. 4.
Candea mini-maatwerklessen
Het Candea College (Duiven) onderzocht of de mini-maatwerklessen die zij aanbieden uit leerlingen van groepen 7 en 8, iets toevoegen aan de soepele overgang naar het voortgezet onderwijs.
Het Candea College biedt dagelijks mini maatwerklessen aan, aan leerlingen in groep 7 en groep 8 van de basisschool. Aanmelden voor deze lessen gaat via de leerkracht van de basisschool.Candea onderzocht of mini-maatwerklessen hebben bijgedragen aan een soepele overgang van primair naar voortgezet onderwijs?
IQ110 - spel
Het spel IQ110 laat zien wat kansenongelijkheid kan betekenen aan de spelers.
Het doel van dit spel is om te ervaren wat onrechtvaardigheid met je doet. Je kruipt in de huid van een leerling gedurende zijn of haar schoolloopbaan. Alle leerlingen hebben een IQ van rond de 110, maar allemaal hebben ze een andere sociaal economische status en culturele achtergrond.
Het spel is ontwikkeld door een groep onderwijsprofessionals die samen een onderneming zonder winstoogmerk hebben opgericht, met als doel om het probleem van kansenongelijkheid inzichtelijker en concreter te maken en om acties tegen ongelijke kansen te faciliteren en te stimuleren. Alle inkomsten worden gebruikt om het spel verder te ontwikkelen en te verspreiden. Een aanrader om te spelen met je collega’s en de dialoog aan te gaan.
Vraag aan de Kennisrotonde: welke interventies op het gebied van samenwerking tussen po- en vo-scholen dragen bij aan voor leerlingen succesvolle eerste leerjaren van het vo?
De Kennisrotonde geeft wetenschappelijk verantwoorde antwoorden op vragen uit het onderwijs. Lees het antwoord op de vraag “Welke interventies op het gebied van samenwerking tussen po- en vo-scholen dragen bij aan voor leerlingen succesvolle eerste leerjaren van het vo?”
De website kennisrotonde.nl is een vraagbaak voor iedereen in het onderwijs: een uniek loket voor de beantwoording van onderwijs- en jeugdvragen met kennis uit onderzoek.
Iedereen die werkt in of nabij de onderwijspraktijk van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, lerarenopleiding, volwasseneneducatie, of werkt in het jeugddomein, kan vragen stellen. Deze vragen beantwoordt de Kennisrotonde met wetenschappelijk gefundeerde inzichten over wat wel en wat niet werkt. Dit helpt professionals om wetenschappelijk onderbouwde keuzes te maken in de praktijk.
De volgende vraag werd ingestuurd: welke interventies op het gebied van samenwerking tussen po- en vo-scholen dragen bij aan voor leerlingen succesvolle eerste leerjaren van het vo?
Hierop werd antwoord gegeven, dat te lezen is bij de Kennisrotonde.
‘De grote (on)gelijkmaker. Onderwijs in een ongelijke samenleving’. Kijk en luister naar de oratie van dr. Louise Elffers (2023)
Lector Linda van den Bergh raadt de oratie van Louise Elffers (UvA, 2023) aan: ‘De grote (on)gelijkmaker. onderwijs in een ongelijke samenleving’. Kijk en luister.
Lector Linda van den Bergh vindt dat deze oratie niet mag ontbreken op de leestafel (oratie begint na vijf minuten):
Naar de middelbare. De overstap van po naar vo. Uitgave van Sardes (2019)
Lector Linda van den Bergh legt het magazine ‘Naar de middelbare’ De overstap van po naar vo’ op de leestafel. Dit is een uitgave uit 2019 van Sardes.
Lector Linda van den Bergh legt het magazine ‘naar de Middelbare. De overstap van po naar vo’ op de leestafel. Het betreft een uitgave van Sardes, uit november 2019. Inhoud:
Lees meer over 10-14 onderwijs bij het Tienercollege door Prisma in Doetinchem
Brochure over het Tienercollege van Prisma in Doetinchem, tip van Lilian Weenk
Het Prisma in Doetinchem doet ‘t: lesgeven aan leerlingen in de leeftijd 10-14. Lees verder over het Tienercollege in de brochure:
SOOOOL10-14 video bij het vijfjarig bestaan
SOOOOL 10-14
Tip van Dorien Stals, Teamleider SOOOOL10-14 (Stichting LVO, Horst aan de Maas)
SOOOOL10-14 bracht een video uit bij het vijfjarig bestaan, 2023
Bij het vijfjarig jubileum van SOOOOL10-14, het Tienercollege van Horst aan de Maas, waarin het Dendron College, Dynamiek Scholengroep en Yuverta samenwerken, is een naast een magazine ook een video uitgebracht.
Wat is eerlijk?
Wat is eerlijk - Marijke van Vijfeijken
Tip van Linda van den Bergh, lector LEPOVO
Deze zelfscan, ontwikkeld door Marijke van Vijfeijken (HAN), is een hulpmiddel bij bewustwording van professionals. In de selfscan staan stellingen waarvan uit wetenschappelijk onderzoek bekend is dat die een positieve bijdrage leveren aan kansengelijkheid in de klas. De zelfscan bestaat uit zeven onderdelen.
In de LEPOVO-onderzoekslijn 2 is bewustwording van professionals een belangrijk thema. Deze zelfscan (PDF), ontwikkeld door Marijke van Vijfeijken (HAN), is hier een hulpmiddel bij. In de selfscan staan stellingen waarvan uit wetenschappelijk onderzoek bekend is dat die een positieve bijdrage leveren aan kansengelijkheid in de klas. De zelfscan bestaat uit zeven onderdelen: 1. Leerdoelen 2. Hoge verwachtingen 3. Erkenning en waardering van verschillen 4. Samenwerken met ouders 5. Compenseren van onderwijsachterstand 6. Rechtvaardig beoordelen en beslissen 7. Leerlingen van en met elkaar laten leren.
Met behulp van de zelfscan kun je als professional een inschatting maken over de mate waarin je bijdraagt aan gelijke kansen voor leerlingen uit verschillende sociale groepen. Je houdt hiermee jezelf een spiegel voor. Daarnaast kan de scan ook gebruikt worden als startpunt voor dialoog met het team over het (nog meer) werken aan gelijke kansen.
SOOOOL10-14 jubileummagazine bij het vijfjarig bestaan
SOOOOL 10-14
Tip van Dorien Stals, Teamleider SOOOOL10-14 (Stichting LVO, Horst aan de Maas)
SOOOOL10-14 bracht een magazine uit bij het vijfjarig bestaan, 2023
Bij het vijfjarig jubileum van SOOOOL10-14, het Tienercollege van Horst aan de Maas, waarin het Dendron College, Dynamiek Scholengroep en Yuverta samenwerken, is een magazine uitgebracht.
Een eerlijk advies voor elk kind
Het Schoolplein
Tip van Lilian Weenk, Directeur TienerCollege 't Prisma Stichting GelderVeste
Denken in mogelijkheden en andere onderwijsvormen toepassen, bevordert kansrijk adviseren.
Werken aan een warme overdracht van PO naar VO
Candea College Duiven
Tip van Martine Derks, Kwartiermaker Landelijk Expertisecentrum PO-VO
Inspirerend filmpje over een good practice uit De Liemers.
Handreikingen voor burgerschapsvorming in het funderend onderwijs
SLO
Tip van Martine Derks, Kwartiermaker Landelijk Expertisecentrum PO-VO
Met deze publicatie kan ieder, met de aangescherpte wetgeving rondom burgerschapsvorming, nog eens kritisch kijken naar het onderwijs in de eigen school.
Naar een kansrijker onderwijsstelsel
PO-Raad en VO-raad
Tip van Martine Derks, Kwartiermaker Landelijk Expertisecentrum PO-VO
Een mooie infographic waarin de ambities van de raden worden gevisualiseerd.