Kansrijk adviseren in het onderwijs: LEPOVO doet wetenschappelijk onderzoek naar mogelijkheden tot verbetering van de overgang van primair naar voortgezet onderwijs

In reactie op het bericht van de PO-raad 'PO-Raad wil latere selectie in strijd tegen problemen bij het schooladvies': LEPOVO werkt aan een wetenschappelijke onderbouwing, hoe het onderwijs in te richten om alle kinderen optimaal de kans te geven, zich te ontwikkelen. 

Jaarlijks komt het moment terug: de keuze voor een middelbare school, samen met het schooladvies en het maken van toetsen in groep 8. Elk jaar een belangrijk onderwerp voor ouders en hun kinderen, maar ook voor beleidsmakers en de media. Regelmatig sturen belangenorganisaties berichten de wereld in over de beste wijze van advisering en selectie, zoals de PO-raad in mei 2023. De Raad stuurde een brief aan de Tweede Kamer over kansengelijkheid in het funderend onderwijs. Hierbij wordt o.a. ingezoomd op de doorstroomtoets en het schooladvies aan leerlingen in groep 8.

Als eerste adviseert de PO-Raad de Tweede Kamer om het onderwijs anders in te richten zodat leerlingen pas op latere leeftijd hoeven te kiezen. De raad roept op om in lijn "met het advies ‘Later selecteren, beter differentiëren’ van de Onderwijsraad, stappen te zetten richting een brede driejarige brugperiode, zodat het selectiemoment wordt uitgesteld en alle leerlingen langer de tijd krijgen om op het best passende niveau te komen. Eerste stappen hiervoor zijn wat ons betreft heterogene brugklassen en het samenbrengen van alle niveaus onder één dak. Zo stimuleren we uitwisseling tussen de niveaus en wordt tussentijds overstappen gemakkelijker."

Het Landelijk Expertisecentrum PO-VO focust op precies deze fase van het onderwijs bij kinderen. Hoe organiseren we het onderwijs zodanig dat er doorlopende leer- en ontwikkellijnen acht- tot veertienjarigen ontstaan?

Binnen het Expertisecentrum dragen we met verschillende onderzoekslijnen bij aan kennisontwikkeling en -deling over het bevorderen van een soepele overgang tussen po-vo. Zo wordt de huidige praktijk onderzocht, bijvoorbeeld rond de bias bij leerkrachten. Hoe is het mogelijk om die bias te omzeilen zodat leerlingen een goed advies krijgen? En in de onderzoekslijn 'Volgen van acht- tot veertienjarigen in hun ontwikkeling' wordt de ontwikkeling van kinderen met behulp van leerlingvolgsystemen onderzocht, als een belangrijk hulpmiddel om de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen. Uit deze onderzoekslijn zal naar voren komen, of er een wetenschappelijke onderbouwing kan worden gegeven aan een latere selectie van leerlingen.

Het moment van keuze (vroege selectie of latere selectie) maakt uit, evenals de breedte van ontwikkelingsgebieden die wordt getoetst (alleen cognitieve ontwikkeling of ook niet-cognitieve ontwikkeling). Hierbij worden de volgende vragen gesteld:

Wat is nodig om deze leeftijdsgroep in hun ontwikkeling en leerproces binnen het primair en voortgezet onderwijs beter te kunnen volgen en kansrijk te kunnen adviseren? Geldt dit ook voor verschillende groepen leerlingen? Wat kunnen we daarbij leren van actuele inzichten en ervaringen rondom het volgen van het jonge kind, 10-14 onderwijs, het (voortgezet) speciaal onderwijs en traditionele vernieuwingsscholen?

Het LEPOVO voert diverse activiteiten uit en laat tussentijds van zich horen op o.a. dit onderzoek.